Dziecko od samych narodzin może już być konsultowane u logopedy. Na początku może on oceniać budowę oraz sprawność aparatu artykulacyjnego (budowa języka, podniebienia, ust). Pamiętajmy, że w komunikacji nie chodzi tylko o słowa , ale o umiejętność nawiązywania relacji z drugą osobą, komunikowanie własnych potrzeb, pokazywanie stanów emocjonalnych.
Przedstawione etapy rozwoju komunikacji jedynie w przybliżeniu ukazują kolejność oraz czas nabywania przez dziecko poszczególnych umiejętności. Każde dziecko będzie je przechodziło w swoim tempie, jednak trzeba bacznie się przyglądać i obserwować czy rozwój przebiega harmonijnie, by przypadkiem nie przeoczyć czegoś niepokojącego.
Jakie mamy oczekiwania względem dziecka w okresie 1-4 miesiącem życia?
W sferze rozumienia mowy:
- dziecko wykazuje co najmniej jedną reakcję na mowę skierowaną do niego
- wykazuje co najmniej jedną reakcję ożywienia po zobaczeniu osoby dorosłej i po usłyszeniu jej głosu
- zaczyna reagować na zabawy zainicjowane przez osobę dorosłą
- koncentruje się na całej twarzy mówiącego i naśladuje co najmniej jedną reakcję mimiczną, np. uśmiech, otwarcie ust
- utrzymuje kontakt wzrokowy podczas rozmowy
- komunikacja odbywa się pomiędzy dzieckiem a dorosłym. Przedmioty z otoczenia nie mają znaczenia dla dziecka w przebiegu komunikacji
W sferze nadawania mowy:
- dziecko podczas czuwania lub w „rozmowie” z dorosłym wydaje od 2 do 3 dźwięków, przypominających samogłoski lub głoski gardłowe
- wykonuje co najmniej 1 „eksperyment artykulacyjny”: bawi się głosem, puszcza bańki ze śliny, wydaje dźwięki o różnej wysokości (śpiewa)
- dziecko zaczyna uczestniczyć w wymianie wokalnej z dorosłym
- płacz dziecka jest coraz bardziej zróżnicowany i przekazuje co najmniej 2 informacje
- w wymowie dziecka, oprócz nieartykułowanych dźwięków, można usłyszeć niektóre głoski charakterystyczne dla najmłodszych dzieci: k, g, h, b, p, m, t, d, n, f, w oraz samogłoski ustne: a, o, u, y, i
W sferze reakcji słuchowych:
- dziecko wykazuje co najmniej 2 reakcje, słuchając dźwięków wydawanych przez grające zabawki
- reaguje na dwa głośne dźwięki dochodzące z prawej i lewej strony głowy
- wykazuje co najmniej 2 reakcje po usłyszeniu głośnego dźwięku
- wykazuje co najmniej 1 reakcję szukania osoby dorosłej po usłyszeniu jej głosu
- wykazuje co najmniej 1 reakcję na rytmiczną melodię śpiewaną i wyklaskiwaną przez osobę dorosłą
- ma prawidłowo funkcjonujący słuch fizyczny
W sferze narządów mowy:
- dziecko w ciągu dnia i podczas snu oddycha przez nos. W spoczynku oddech dziecka jest spokojny i regularny. Dziecko może wydawać dźwięki na wdechu i wydechu
- głos dziecka jest jednolity i o miękkim nastawieniu
- budowa warg, języka, podniebienia twardego i miękkiego jest prawidłowa
- zgryz dziecka jest prawidłowy
- dziecko ma dobrze wykształcony odruch ssania
- ma dobrze wykształcone odruchy niemowlęce: szukania, otwierania ust, kąsania, a także odruchy: wymiotny, ryjkowy, kichania, kasłania, czkawki
Jak wspierać rozwój mowy?
- mów, mów, mów do dziecka 🙂
- czytaj dziecku książki
- śpiewaj piosenki
- zachęcaj do gimnastyki narządów mowy (ssanie, połykanie, dmuchanie, gimnastyka języka, ust, policzków, strojenie min, odgłosy)
Autor: Monika Steindel Pedagog, logopeda, trener indywidualnej stymulacji słuchu Johansen IAS
